September 2014 Archives

کرمانشاه ،کرمانشاهان ،کرماشان و حتّی در دوره ای قر هماسین یا قره میسین از گذشته های دور
نامی بوده که بر این دیرینه ولایت ایرانی در حوزة غرب این سرزمین اطلاق م یشده است.
مسلم آن است که منطقة کرمانشاه در دوره ساسانیان از رونق برخوردار بوده است هر چند
نشانه هایی از یک شهر بزرگ، یک منطقة شهرنشین در حوزه ای که امروز شهر کرمانشاه
در آن وقاع است هنوز یافت نشده است. گفته می شود طاق بستان یک منطقة تفریحی بوده
که در دوره ساسانی به ویژه در زمان خسرو پرویز به عنوان یک تفری حگاه استفاده می شده
است. امّا در مورد نام در متون بعد از اسلام مشخصاً در بین آثار سفرنامه نویسان از نام
کرمانشاهان و کرمانشاه استفاده شده است.

در دوران قاجار مفهوم تجارت در بازار شهرهای سنتی، یعنی سکونت‌گاه تجار، تجلی می‌یافت. در این دوران بازارها یگانه رکن اقتصادی این شهرها محسوب می‌شدند. تجار بزرگ عصر قاجار نه تنها از میان قشر ممتاز، مورد قبول و قابل اعتماد بازاریان بودند بلکه بعد از اشرافیت سیاسی و ‌نظامی و روحانیون جایگاه تأثیرگذاری در شهرها داشتند. در واقع قدرت اقتصادی تجار منبعث از استیلای ایشان بر بازار، صادرات و واردات کالا بود؛ قدرتی که در تمول شایان توجه تجار نمایان شد. همین موقعیت تجار زمینه‌ساز نیاز رژیم زمین‌دار قاجار، یعنی شاه و ولیعهد و حکام ایالات و ولایات به ایشان گردید. کما اینکه عباس میرزا بعد از شکست از روسیه جهت ترمیم قشون و اصلاحات نظامی نیازمند تجار تبریز گردید. همچنین ناصرالدین‌شاه در سال 1264 قمری و مظفرالدین شاه در سال 1313 قمری، هنگام عزیمت به تهران جهت نیل به تاج و تخت، نیازمند نقدینة تجار تبریز و مراغه شدند.

دورانِ همزمان با نخست وزیری دکتر محمد مصدق، یکی از دوره‌های سرنوشت‌سازِ ایران معاصر است. شاید بتوان با جرأت گفتنهضت ملّی شدن صنعت نفت، پس از خیزش مردم ایران در انقلاب مشروطیت، مهمترین رویدادی سیاسی است که با جلب مشارکت گسترده مردم ایرانو در پی تلاش برای استیفای حقوق ملّت ایران، توانست برای مدت سه سال نظم سیاسی تازه‌ای در کشورباارجاع قانون اساسی مشروطیت حاکم کند. مشارکت مدنی همراه با فضای نسبتاً باز مطبوعاتی و فعالیت سیاسی احزاب و جریان‌های مختلف و متعارض به عنوان نمایندگی افکار عمومی‌در آن سال‌ها موجب شد تا در اقصی نقاط ایران شور و شوقی وصف‌ناپذیر برای تأثیرگذاری بر رویدادهای کشورشکل بگیرد. نهضت ملّی نفت نهضتی فراگیر بود که مردم ایران از مرکز تا کرانه‌های مرزهای شمال و جنوب و غرب و شرق کشور در آن همراهی و مشارکت گسترده‌ای داشتند.

در سال‏های بعد از شهریور 1320 و فروپاشی سیاسی و اداریِ حاصل از آن، کرمانشاه نیز مانند بسیاری از دیگر ولایات ایران، صحنة تحولات پر فراز و نشیبی شد. به ویژه آن که از لحاظ جمعیّتی بخش چشمگیری از مردمان آن را ایلات و عشایر تشکیل می‏دادند و این ایلات و عشایر در واکنش به سیاست‏های سرکوبگرانة نظام پهلوی، هم برای اعادة حداقلی از معیشت ایلی به سبک پیشین و هم برای جلوگیری از اعادة یکّه‏تازی نظامیان به سیاق گذشته، تحرک بسیار داشتند.

اعتصاب کارگران پالایشگاه نفت کرمانشاه در خردادماه 1324 او‌لین اعتصابی است که پس از اعتصاب اردیبهشت 1308 در یکی از واحدهای شرکت نفت انگلیس و‌ ایران رخ داد. اگرچه‌این دو‌ اعتصاب هم سرنو‌شت بودند اما اعتصاب درپالایشگاه نفت کرمانشاه پیش درآمد تحو‌لاتی بود که شرکت نفت انگلیس و‌ ایران می‌بایستدر سال‌های بعد درعرصه‌های کارگری و‌ سیاسی ـ اقتصادیبا آن مو‌اجه می‌شد. تاکنون اعتصاب خردادماه 1324 مورد بررسی قرار نگرفته و‌ در بررسی‌های تاریخیتنها در حد یک خبر به آن اشاره شده است. مقاله حاضر به این اعتصاب اختصاص دارد و‌ درآن تلاش شده براساس داده‌های مو‌جو‌د، که اندک است، چگو‌نگی اعتصاب و‌ سرنو‌شت آن تو‌ضیح داده شود.

مقدمه
در سال‌های میانی دهة1370نارضایتی‌ها و اعتراضات حاشیه‌نشینان شهری‌ایران به وضعیت نابه‌سامان زندگی‌شان درمحلات و شهرک‌های مسکونی که طی سال‌های پیش و پس از انقلاب با ساخت و سازهای یک‌شبه دراراضی کشاورزی یا منابع طبیعی پیرامون شهرهای بزرگ روییده بودند بروزی آشکار و شکلی حاد یافت.راه بندانی کهساکنان اکبرآباد، همسایة جدید اسلام‌شهر، در سال 1373در جادة ساوه ایجاد کردند یا سرازیر شدن ساکنان محلة"قلعهساختمان"به شهرمشهد و ناآرامی‌هایی که چندروز طول کشید از جملة این اعتراضات بود. موضوع اعتراضات فوق بی‌اعتنایی دولت به خدمات مورد نیاز این محلات بود ــ به‌ویژه قطع طولانی مدت آب و برق درشرایطی که شهرهای اطراف ساعات کوتاه‌تری گرفتار خاموشی برق و قطع آب درروز می‌شدند و همچنین فقدان یا کمبود وسایل حمل و نقل عمومی‌و خدماتی نظیر جمع‌آوری زباله و غیره.

گفتگو:آقای دکتر باتشکر از وقتی که در اختیار ما نهاده‌آید، برای ورود به بحث اگر اجازه بفرمایید از چگونگی ظهور و گسترش زبان فارسی آغاز کنیم و آیا آن که اساساً این ظهور یک ویژگی طبیعی و تاریخی داشته یا احیاناً با نوعی تحمیل و اجبار در کار بوده است؟

کرمانشاه نامی آشنا در تاریخ و فرهنگ ایران‌زمین است. این استان به در غربی‌ترین بخش‌های کشور امتداد یافته و محل سکونت مردمی با فرهنگ است که خود را با هویت کرمانشاهی می‌شناسند. در کرمانشاه مردم با زبان‌ها و گویش‌های متنوعی سخن می‌گویند. گروهی اورامی (هورامی) زبان، گروهی دیگر کردی کرمانشاهی، کلهری، سنجابی و زنگنه‌ای و گروهی نیز به لکی سخن می‌گویند. بخشی از مردم شهر کرمانشاه، صحنه و کنگاور و حتّی قصرشیرین با فارسی کرمانشاهی سخن می‌گویند. در این استان اقلیتی ترک زبان نیز مستقر هستند. بخشی از مردم کرمانشاه پیرو مذهب شیعه، گروهی اهل یارسان (اهل حق) و گروهی دیگر سنی مذهبند.