Recently in 49 Category

"انجمن تحقیقات علوم اجتماعی" به تازگی دنی رودریک استاد اقتصاد سیاسی بین‌المللِ دانشگاه هاروارد را اولین برنده‌ی جایزه‌ی تازه‌تأسیسِ آلبرت هیرشمن اعلام کرد. کالهون رئیس انجمن در این زمینه گفت: «تحقیقات پروفسور رودریک در زمینه‌ی علم اقتصاد توسعهْ هم مظهرِ آن نوع دغدغه‌ها و ارزش‌های علوم اجتماعی است که در پژوهش‌های هیرشمن به چشم می‌خورَد و هم مظهرِ آن نوع دانشی که انجمن تحقیقات علوم اجتماعی به آن اهتمام دارد.» جایزه‌ی هیرشمن که در سال 2007 به ابتکارِ انجمن تحقیقات علوم اجتماعی تأسیس شده هر سال به محققانی اعطا می‌شود که آورده‌های چشمگیری برای پژوهش‌های میان‌رشته‌ایِ علوم اجتماعی به ارمغان آورده باشند، آن‌هم به سبکِ آلبرت هیرشمن.(1)

حال‌که به نظر می‌رسد محاسبات جمهوری اسلامی ایران در زمینه‌ی انتظاراتی که از نقش چین در مقاطع بحرانی روابط خارجی ایران دارد در چند سال گذشته اشتباه از آب درآمده است، بد نیست به اصول روابط بین‌الملل چین و رویکرد فعال این کشور به اجمال نگاهی بیاندازیم تا انتظارات آتی در نقش‌آفرینی چین را بهتر و دقیق‌تر تعریف کنیم. نگارنده در چارچوب یک سفر مطالعاتی در خرداد 1386 از این فرصت برخوردار شد که با مراکز تحقیقاتی و مطالعاتیِ روابط بین‌الملل چین ملاقات کرده و از نزدیک به ارزیابی رویکرد سیاست خارجی چین بپردازد.

روزنـامـه "بـخـارای شـریف"، نخستین روزنـامـه فـارسی (تـاجـیکی) در آسیـای‌میـانـه بـود کـه در روز یکشنبـه ۴ ربیع‌الاخر سال ۱۳۳۰ هجری قمری برابر ۱۱ مارس ۱۹۱۲ میـلادی در شهر تاریخی بـخـارا، مرکز علم و فرهنگ تـاجـیکان، آغاز بـه نشر کرد.

نویسنده در این مقاله دو فرضیه را آزمون می‌کند. نخستین فرضیه عبارت از این است که انتخابات دوره‌ی سوم شوراها را، به‌ویژه در مراکز بزرگِ شهری، می‌توان نوعی بازگشت به الگوی مشارکتِ سنتی و متعارفِ پیشااصلاح‌طلبی تعبیر کرد. دومین فرضیه نیز این است که در انتخابات دوره‌ی سوم شوراها مشارکت به‌ویژه در مناطق شهری کوچک‌تر و مراکز استانی به مشارکتِ مستقلِ شبکه‌ای در بافتی از مناسبات خویشاوندی، قومی، و طایفه‌ای متمایل شده است که در آن رقابت حزبی و تعلق به احزاب و جریان‌های شناخته‌شده‌ی سیاسی به میزان فراوانی افول کرده است.

"ابهامْ" ترجمان وضعیت صنعت و معدنِ کشور در دولت نهم است. این "ابهام" را گرچه می‌توان تا حدی معلولِ تغییر دولت دانست اما علل آن را تا حدی نیز باید در فقدان استراتژیِ مشخص برای راهبریِ این بخش محوریِ اقتصاد جستجو کرد.

نویسنده معتقد است با بررسی بحث‌ها و استدلال‌هایی که نیروهای متفاوت در دوره‌ی چهارماهه‌ی حدفاصلِ شروعِ کارِ دولت نهم تا تعیین وزیری هامانه در مقام وزیر نفت ارائه کردند می‌توان نگرش‌های موجود به وزارت نفت را مورد نقد و ارزیابی قرار داد. نویسنده می‌کوشد ضمنِ شناسائی رویکردهای مطرح نسبت به وزارت نفت، حتی‌الامکان اثرات این رویکردها بر چگونگی انجام مسئولیت‌ها در بدنة وزارت نفت مورد ارزیابی قرار گیرد. بدین‌ترتیب، پرسش اصلی مقاله این است که نگرش های سیاسی، اقتصادی و امنیتیِ موجود نسبت به این ارگان تا چه حد مانعِ انجامِ کارِ کارشناسی در نهادی راهبردی هم‌چون وزارت نفت بوده و خواهد بود.

تورج اتابکی (تألیف و گردآوری) تجدد آمرانه، ترجمه‌ی مهدی حقیقت‌خواه (تهران: ققنوس، 1385) 286 صفحه، 32000 ریال.

کتاب تجدد آمرانه مجموعه‌ی مقالاتی است که، به غیر از چند استثنا، در نتیجه‌ی کار گروهی در مورد تجربه‌ی تجدد آمرانه در ترکیه و ایران در سال‌های بین دو جنگ جهانی، یعنی دوران رضاشاه و مصطفی کمال، فراهم آمده است. «هدف از دنبال‌کردن این طرح انجام‌دادن مطالعه‌ی تاریخیِ تطبیقی، سنجشی و جامع درخصوص مدرن‌سازی در ترکیه و ایران پس از جنگ جهانی اول است.» (ص20)

نویسنده در این مقاله سه هدف را دنبال می‌کند. اولاً نشان می‌دهد اتخاذِ سیاست‌های اقتصادیِ نولیبرال در دوره‌ی پس از جنگ به تحولی در ساختار مبادله در اقتصاد ایران انجامید که به‌نوبۀ‌خود به پدیده‌ی طرد اجتماعیِ بخش‌هایی از جمعیت در حوزه‌ی اجتماعی دامن زد و از این رهگذرْ واکنش‌هایی را در عرصه‌ی سیاستِ رسمی برانگیخت که به شکلِ حمایت از نامزدهایی درآمد که در نهمین انتخاباتِ ریاست جمهوریْ شعارهای عدالت‌طلبانه می‌دادند. ثانیاً استدلال می‌کند که یکی از عللِ افولِ دموکراسیِ نوپایِ دوم خرداد نیز عبارت بوده است از تلاش برای گسترش و تعمیقِ نظامِ اقتصادیِ بازار در جغرافیای ایران. ثالثاً نشان می‌دهد گرایشِ نوظهور در شکل‌دهی به نظام اقتصادی در دوره‌ی دولت نهم عبارت است از حک‌شدگیِ اقتصاد در سیاست، یعنی حرکت به سمتِ نوعی نظام اقتصادی که در آن مناسبات اقتصادی جامعه عمدتاً تحتِ‌تأثیرِ الزامات و ملاحظات سیاسیِ طبقه‌ی سیاسیِ حاکم شکل می‌گیرد.

به اعتقاد نویسنده‌ی مقاله، استفادة اکثر مخالفان احمدی‌نژاد از صفت "پوپولیست" برای سیاست‌های دولت نهمْ کاربردی غیردقیق دارد و بیشتر به منظور طعنه‌زدن به کار می‌رود تا رساندنِ معنایی سیاسی، حال‌آن‌که دستِ‌کم همان قدر وضعیتی را که منجر به پیروزی اصلاح‌طلبان در انتخابات هشتم ریاست جمهوری شد می‌توان وضعیت پوپولیستی دانست که وضعیتی که به پیروزی محمود احمدی‌نژاد انجامید.

مناقشات درگرفته بر سر تغییر محل برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران کوتاه‌مدتی سایر مشکلات صنف ناشران کتاب با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را تحت‌شعاع قرار داد و با این‌که هیئت مدیره‌ی جدید اتحادیه‌ی ناشران وکتاب‌فروشان تهران با بسیج بی‌سابقه‌ی تمام توان خود و نیز توسّل به افکار عمومی از طریق روزنامه‌های موجود و صدور بیانیه و توسل به نمایندگان مجلس و به‌ویژه اعضای کمیسیون فرهنگی و برخی از اعضای شورای شهر تهران و حتی دیدار با مشاور فرهنگی رئیس جمهور کوشیدند که حرف و نظر خود را به کرسی بنشانند، قادر نشدند در عزم و اراده‌ی دولت برای برگزارکردن نمایشگاه کتاب تهران در محل مصلای بزرگ تهران خللی وارد کنند. البته دولت‌مردان نیز از نظر اولیه‌ی خود مبنی بر دوپاره‌کردن نمایشگاه و برگزارکردنِ بخش خارجی در محل دائمی نمایشگاه بین‌المللی گامی به عقب نشستند. کوتاه‌آمدن ناشران و پذیرش برگزارشدن نمایشگاه کتاب به صورت یکپارچه اما در مصلای بزرگ تهران بار دیگر این واقعیت را نشان داد که آنچه بیش از همه سرنوشت صنعت نشر و صنف ناشران را رقم می‌زند بازار محدودِ محصول آنان است که ناشران را وامی‌دارد در نهایت به خواست‌های دولت تن در دهند و خواست‌های خود را فروگذارند.